Προσπαθώ να συνθέσω εύλογα τις σκέψεις μου και να αποφύγω την υπερβολή. Ίσως να είναι ακατόρθωτο κάτι τέτοιο, αλλά θα δοκιμάσω μήπως εκπλήξω τον εαυτό μου.
Μπορεί μία επιστήθια μαχαιριά (woops, challenge forfeited) να έρθει αλήθεια
σε τέτοιο επίπεδο έκπληξης, ώστε να χάσεις τη γη κάτω απ τα πόδια σου; «Μάλλον
όχι!» απαντούσα μέσα στην κυνική απόρριψη για τη χολυγουντιανή υπερβολή. Οι
πεποιθήσεις μας έρχονται για να μας χλευάσουν. Ειδικά, όταν φίλος σου ρίχνει
ένα τόσο δυνατά εγωιστικό χαστούκι. Το χειρότερο, όμως, έρχεται όταν γνωρίζεις
τον άλλον και κατανοείς τον τρόπο, το λόγο και την προοπτική με την οποία οι
λέξεις του τρυπούν πιο βαθειά, πιο φρικτά απ το κοφτερότερο ξίφος. Η αντίληψη
της απουσίας πίστης και υποστήριξης, είναι ίσως η μεγαλύτερη απογοήτευση που
έχω γευτεί. Όμως δε θα καταγράψω ούτε θα εξιστορήσω το πρόσφατο προσωπικό μου
σοκ πάνω στη φιλία (αναφερόμενη σε ένα ολοκαίνουριο βαθμό έκπληξης)! Αντίθετα,
θα παραθέσω τις ιδιαίτερα απλές (ίσως αφελείς, εξιδανικευμένες, ονειροπόλες)
σκέψεις μου για τις ανθρώπινες σχέσεις και συγκεκριμένα το κεφάλαιο της
υποστήριξης. Δε θα μπω στη διαδικασία να αναφερθώ στους ‘καλούς’ ή ‘σωστούς’
φίλους, καθώς θεωρώ ότι η λέξη και η έννοια φίλος τα συμπεριλαμβάνουν φυσικά.
Τα πράγματα είναι απλά. Οι φίλοι δεν οφείλουν, δεν
υποχρεούνται, δεν πρέπει, αλλά είναι αναγκαίο να έχουν αυθόρμητα ένα είδος
σωκρατικής σκέψης όσον αφορά την προσφορά συμβουλών. Είναι αναγκαίο να αφαιρούν
όσον είναι δυνατόν της προσωπικές τους πεποιθήσεις ή τον εγωισμό τους και να
συμβουλεύουν έχοντας στο μυαλό το καλό για τα αλλομήτρια αδέρφια τους. Όχι
απαραίτητα αυτό που οι ίδιοι θεωρούν το καλύτερο, αλλά αυτό που είναι όντως εποικοδομητικό για το συνομιλητή τους. Δεν είναι συνετό να ξεφουρνίζουν άμεσα απόλυτα
(ορισμένες φορές παράλογα) και επικριτικά τις απόψεις τους. Δεν βοηθά κανέναν
απ τους δύο κάτι τέτοιο. Αν υποθέσουμε ότι η έννοια φίλος προϋποθέτει και
κάποια μεγάλη χρονική περίοδο γνωριμίας των δύο, λογικό αυτός που κάθεται
απέναντι σου να ξέρει τις απόψεις σου πάνω σε έναν ευρύ αριθμό θεμάτων. Το να
παραθέσεις άλλη μία φορά την προσωπική σου γνώμη πάνω σε κάτι δεν είναι
συμβουλή, δεν είναι καν διάλογος. Αντίθετα, το αναγκαίο για την ευημερία του
φίλου είναι η μαιευτική μέθοδος. Όταν ο φίλος χρειάζεται τη βοήθειά μας, είναι
άσκοπο να ξεφουρνίσουμε απλά την άποψή μας. Σκοπός μας είναι βοηθήσει να
καταλάβει ο ίδιος τη λύση του προβλήματος. Το καλύτερο, λοιπόν, που μπορούμε να
κάνουμε είναι μέσα από ερωτήσεις όπως «Εσύ πώς αισθάνεσαι γι αυτό;», «Και πώς νομίζεις
ότι θα εξελιχθεί;», «Έχεις σκεφτεί το χ,ψ ενδεχόμενο;», «Αν έκανες και αυτό
μαζί με το άλλο;», «Είναι κάτι που θεωρείς ότι θα σε ευνοήσει;» κλτ, κτλ, κτλ,
να σκεφθεί ποια είναι η πορεία που ο ίδιος θέλει να ακολουθήσει και όχι,
απαραίτητα, εκείνη που θα θέλαμε εμείς. Δε θα διακόψουμε τη ροή της σκέψης του
και στο τέλος θα παραθέσουμε με ήπιο τρόπο τη δική μας συμβουλή, και όχι θέση,
επί του θέματος. Είναι σημαντικό να βοηθάμε το φίλο μας να γίνει ο καλύτερος
εαυτός του και να τον ωθούμε να εξελίσσεται. Ο φίλος πρώτα ας βοηθήσει και
ύστερα ας νουθετήσει.
Επίσης, είναι ζωτικής σημασίας ο φίλος να μην κατακρίνει και
να μην κριτικάρει. Επαναλαμβάνω πως δεν είναι κάτι που ‘πρέπει’ ή που θα
έπρεπε, είναι κάτι που έρχεται αυθόρμητα, είναι κάτι που απλά ‘είναι’. Αν
μπορούμε να αφήνουμε στην άκρη τις προσωπικές μας πεποιθήσεις και να
υποστηρίζουμε πραγματικά τον άλλον, έχουμε ικανοποιήσει πλήρως, όχι τις
υποχρεώσεις, αλλά τα θέλω, τα πιστεύω και την ουσία της έννοιας φίλος.
Τέλος, οι προσωπικές εμπειρίες του φίλου είναι αναγκαίο να
εμπλουτίζουν και όχι να κατακεραυνώνουν ή να αποθαρρύνουν. Με οδηγό πάντα την
ευημερία του φίλου, ας αφήσουμε στην άκρη την οδύνη ή την επιτυχία δικών μας
εμπειριών και ας τις μετατρέψουμε σε εποικοδομητικό θεμέλιο πιθανοτήτων, ώστε να
χτίσει ο φίλος κάτι καινούριο, όχι με το σχέδιο της ζωής μας, αλλά με της δικής
του. Απλά να έχει υποσημειώσεις/βοηθήματα δίπλα στα μπετά και τα υδραυλικά για
τυχών απρόοπτα (θετικά ή αρνητικά).
Όλα τα παραπάνω, σημαίνουν φίλος. Όταν έχεις δίπλα σου έναν
τέτοιο άνθρωπο, δε νιώθεις μόνος, δε νιώθεις αβοήθητος, δε νιώθεις ακατανόητος.
Γνωρίζεις πως κάποιος σε στηρίζει και πιστεύει σε σένα, μερικές φορές
περισσότερο απ όσο εσύ. Υπάρχει μεγαλύτερο βάλσαμο, μεγαλύτερη αγαλλίαση για την
ανθρώπινη ψυχή απ την προσφορά, την αποδοχή και την ανταπόδοση της ανιδιοτελούς
φιλίας;
Σίγουρα οι άνθρωποι και η ζωή είναι απρόβλεπτοι. Το σοκ
έρχεται εκεί και όταν δεν το περιμένεις. Μα προτιμώ να πιστεύω στην ωριμότητα
και την καλοσύνη στις ψυχές των ανθρώπων κι ας απογοητεύομαι συνεχώς, παρά να
αμφιβάλλω και να αποδοκιμάζω συνεχώς την κοινωνία που ζούμε με κίνδυνο να χάσω
το ένα, το σπάνιο, το ιδιαίτερο μικρό θαύμα ανάμεσα στις χιλιάδες κατάρες. Αν η
καρδιά για να ψηλώσει πρέπει να πονέσει, εγώ θα έχω τις παραπάνω σκέψεις ως οδηγό
κι ας δεχτώ όλα τα χτυπήματα και την απογοήτευσή που έχουν να προσφέρουν η ζωή
και οι άνθρωποι.
Κι αν τα χρόνια και η ρήξη στις σχέσεις προσπαθούν να με
χλευάσουν αποδεικνύοντάς μου πως τίποτα δεν είναι σίγουρο ή δεδομένο και πώς
όλα ραγίζουν σαν κρύσταλλα, εγώ πεισμώνω ακόμη περισσότερο και συνεχίζω να δίνω
όλο μου το είναι στη διατήρηση και την εξέλιξη των σημαντικότερων πραγμάτων στη
ζωή μου.
Υ.Γ. «Η φιλία δεν είναι απαραίτητη, όπως δεν είναι η
φιλοσοφία ή η τέχνη. Δεν έχει αξία για την επιβίωση. Περισσότερο, είναι ένα από
εκείνα τα πράγματα που κάνουν την επιβίωση να αξίζει.» ~C.S.Lewis~
Αφιερωμένο στο φίλο, Χρήστο! :)
